Читать онлайн «Беларуская дзяржава Вялікае Княства Літоўскае»
Автор Николай Ермолович
Annotation
Гэта — яго кніга жыцця. «Беларуская дзяржава Вялікае княства Літоўскае» — апошняя кніга гісторыка Міколы Ермаловіча (1921–2000), якая пабачыла свет ужо пасля смерці аўтара. М. Ермаловіч працаваў над ёй да апошніх дзён, паспеўшы ўнесці ўсе неабходныя праўкі і дапаўненні. У адпаведнасці з поглядамі аўтара, Вялікае княства Літоўскае паўстала пасля заваявання Літвы князем-наёмнікам Міндоўгам, прынятым у Новагародак на «службу». Сама ж летапісаня Літва знаходілася на тэрыторыі сучаснай Беларусі. Таму Вялікае княства Літоўскае названа беларускай дзяржавай.
Несавецкае бачаньне гісторыі Беларусі выклікала відавочнае раздражненьне ўладаў, некалькі разоў на кватэру да Ермаловіча работнікі КДБ прыносілі позвы з патрабаваньнем зьявіцца і разабрацца з «извечной самостоятельностью белорусов». Гістарычныя творы Ермаловіча ляжалі неапублікаванымі ў рэдакцыях часопісаў, нягледзячы на тое, што гэтыя працы былі вельмі папулярныя і ў вялікай колькасьці пашыраліся самвыдатам.
Гіпотэза Міколы Ермаловіча у канцы 1980-х–пачатку 1990-х гадоў адыграла значную ролю.
Аўтар паказаў, што тэрыторыя летапіснай Літвы не тоесная тэрыторыі сучаснай Літоўскай рэспублікі. М. Ермаловіч звярнуў увагу на тое, што утварэнне і існаванне Вялікага княства Літоўскага не зводзілася да схемы захопу літоўскімі феадаламі саслабелых усходнеславянскіх земляў. М. Ермаловіч паслядоўна паказваў пагрозы існаванню ВКЛ і з Усходу, і з Захаду. Работы Міколы Ермаловіча паспрыялі абуджэнню як навуковай дыскусіі у гістарычнай навуцы, так і грамадскай свядомасці беларусаў.УСТУПНАЕ СЛОВА
НОВАГАРОДСКІ ПЕРЫЯД (1246–1316)
Гісторыя пытання
Ці толькі раздробленасць i слабасць?
Старажытная літва — гістарычная вобласць Беларусі
Літоўскія набегі i славянская каланізацыя
Для каго была большая пагроза?
Што ж заваяваў Міндоўг?
Палітыка Войшалка i другое заваяванне Літвы
Час Трайдзеня
Заняпад Новагародка i новае ўзвышэнне Полацка
ВІЛЕНСКІ ПЕРЫЯД (1316–1385)
Вільня
Якога яны роду?
Хто ён, Гедзімін?
Дзе мірна, а дзе пад прымусам
Аднаўленне полацкай палітыкі ў адносінах да Пскова i Ноўгарада
Першыя супярэчнасці з Масквой
Узаемаадносіны з Рыгай i Ордэнам
Пра што пасведчыў летапіс пад 1326 г.
І хрысціянства, i язычніцтва
У духу полацкіх традыцый
Саюз з Польшчай, яго плюсы i мінусы
Барацьба з Лівоніяй
Сыны Гедзіміна i ix удзелы
Віцебскія клопаты Альгерда
Альгерд становіцца на чале дзяржавы
Пскоўскія i наўгародскія справы Альгерда
З поўначы на ўсход
Адносіны з Масквой
3 усходу на поўдзень
Асоба Альгерда
Ягайла і Андрэй Полацкі
Ягайла i Кейстут
Ягайла i Вітаўт
КРЭЎСКІ ПЕРЫЯД (1385–1569)
Крэўская унія
Зноў паўстае Андрэй Полацкі
Хрышчэнне язычнікаў
Вітаўт пачынае барацьбу i перамагае
У змаганні з удзельнымі князямі
Падначаленне Смаленска i Ноўгарада
Паход на татараў
Зноў смаленскія i наўгародскія справы
Грунвальдская бітва: яе прычыны i вынікі
У апошнія гады жыцця
СВІДРЫГАЙЛА I ЖЫГІМОНТ: IX АНТАГАНІЗМ I ПАДАБЕНСТВА
ДОЎГІ I НЯРОЎНЫ ЧАС КАЗІМІРА (1440–1492)
НЕШЧАСЛІВЫ ЧАС АЛЯКСАНДРА
КАРОЛЬ I ВЯЛІКІ КНЯЗЬ НОВЫ, ПРАБЛЕМЫ РАНЕЙШЫЯ
СТРАТА СМАЛЕНСКА
АРШАНСКАЯ БІТВА I ПАСЛЯ ЯЕ
ЗНОЎ НАПАДЫ I ПРЫМІРЭННІ
